شعب
منوی دسترسی

آشنایی با نان خمیر ترش

به طور خلاصه به نانی که با استفاده از خمیر ترش به دست بیاید نان خمیر ترش می‌گویند. در واقع نان خمیر ترش ، با استفاده از استارتر خمیر ترش تهیه می‌شود که استارتر خمیر ترش، خود مخلوط تخمیر شده از آب و آرد است. این نان، به دلیل تولید شدن از خمیر ترش، دارای خواص مختلفی است

خمیر ترش

آشنایی با نان خمیر ترش

نان یکی از مهم‌ترین مواد غذایی در سفره خانوار است. در واقع نان را می‌توان پرمصرف‌ترین ماده غذایی در جهان دانست. این دسته از مواد غذایی، تنوع بسیار زیادی داشته و به وسیله مواد اولیه مختلفی تهیه می‌شوند. یکی از نان‌های محبوب در میان انواع نان‌های موجود، نان خمیر ترش است. این نان به سبب نوع خاص خمیری که دارد، از طعمی متفاوت نیز برخوردار است. در واقع به دلیل همین طعم نسبتاً ترش به آن نان خمیر ترش می‌گویند.

خمیر ترش تاریخچه ای بسیار قدیمی و قابل توجه دارد. طبق تحقیقات و گزارشات محققان، احتمالا این ماده غذایی مهم، به صورت تصادفی در مصر باستان کشف شده است. این کشف مربوط به قبل از آمدن معدنچیان به آلاسکا و به حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بر‌می‌گردد. مردم در آن زمان دریافته بودند که اگر خمیر را برای مدت زمانی به حال خود بگذارند و صبر کنند، میکروارگانیسم‌ها در خمیر جمع می شوند و در نهایت نان حاصل از این خمیر، طعم و بافت بهتری خواهد داشت. استفاده از این فن آوری غذایی، در واقع یکی از قدیمی ترین کاربردهای بیوتکنولوژی در تولید غذا محسوب می شود.

خمیر ترش یا ساپوره یک نوع خمیر نان است که از مخلوط آب با آرد غلات به دست می‌آید و مزه‌ تند اسیدی دارد. این نوع خمیر، با تغییر پارامترهای مختلفی مانند دما، مقدار و ترکیب کشت نان خواص بسیاری را به آن می‌افزاید به بیان دیگر، نان‌هایی که به وسیله خمیر ترش به تولید می‌رسند، از ph پایین، اسید لاکتیک و اسید استیک بالا برخوردار هستند. این موضوع، باعث می‌شود تا این دسته از نان‌ها حجم بیشتری داشته و مدت زمان مورد نیاز برای بیات‌شدن آن‌ها نیز طولانی‌تر باشد. خمیر ترش، در واقع اکوسیستمی از فعل و انفعالاتی است که میان مخمر و باکتری تولیدکننده اسید لاکتیک، اتفاق می‌افتد.خمیر ترش مخلوطی از آرد غلات با آب است که مزه‌ی تند اسیدی دارد. این ترکیب در واقع اکوسیستمی از فعل و انفعالات بین مخمر و باکتری تولید کننده‌ی اسید لاکتیک (LAB) است. خواص و کاربرد خمیر ترش، با تغییر پارامترهای موثری، مانند دما و مقدار و ترکیب کشت آغازگر تعیین می شود. ولی در حالت کلی، نان تولید شده با خمیر ترش، به دلیل پایین بودن ph و بالا بودن نسبت اسید لاکتیک و اسید استیک، حجم بیشتری دارد و دیرتر بیات می شود.

نان خمیر ترش

خمیر ترش چه مزایایی دارد؟

خمیر ترش، به دلیل حضور و فعالیت باکتری تولیدکننده اسید لاکتیک، اسیدی است. در واقع تأثیرات این باکتری، بسته به نوع خمیر تغییر می‌کند و این تغییرات بر خواص و تغییرات فیزیکی و شیمیایی خمیر و مدت زمان نگهداری آن تأثیرگذار هستند. نکته مهم در رابطه با خمیرها در تولید نان این است که امروزه برای تولید سریع‌تر نان از مخمرهای مختلفی استفاده می‌شود تا زمان تخمیر کوتاه‌تر شود. این موضوع باعث شده تا مواد معدنی موجود در نان به دلیل حضور اسید فیتیک قابل جذب نباشند. در نتیجه برای اینکه بتوان مجدداً به مواد معدنی مغذی در نان دست پیدا نمود و شرایط را برای جذب این مواد مهیا کرد، نیاز است تا از خمیر ترش استفاده شود.

دلیل اسیدی شدن خمیر ترش، پروتئولیز گلوتن گندم و کمی هیدرولیز نشاسته به دلیل حضور و فعالیت LAB است. دامنه ی فعالیت LAB در خمیرهای مختلف متفاوت است و این تفاوت بر خواص و تغییرات فیزیکوشیمیایی خمیر ترش و زمان نگهداری نان موثر است.

متاسفانه عدم اطلاع مردم از فواید این ماده ی غذایی با ارزش، باعث جایگزینی مخمرها و کوتاه کردن زمان تخمیر شده است. این تغییر باعث عدم جذب موثر مواد معدنی موجود در نان توسط بدن می‌شود. زیرا مواد معدنی در حضور اسیدفیتیک غیر قابل دسترس می شوند و طبق تحقیقاتی که در گذشته انجام شده است به احتمال زیاد یکی از دلایل کوتاه قدی ایرانیان همین عدم دسترسی به مواد معدنی نان است. این مساله حدود ۳۰ سال پیش مورد بررسی قرار گرفت و دلیل آن عدم استفاده و کمبود روی ذکر شد که می توان از نان به عنوان منبع مواد معدنی، برای رفع این کمبودها استفاده کرد.

به طور کلی خمیر ترش مزایای متعددی داشته و افراد بسیاری به دنبال اطلاع از خواص این نوع نان هستند. از جمله خواص این نان می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • فیبر پری بیوتیک: در نان خمیر ترش، فیبر پری بیوتیک وجود دارد. این نوع فیبر، به تغذیه باکتری‌های خوب روده کمک کرده و موجب تقویت سلامت سیستم گوارشی و ایمنی بدن فرد می‌شود.
  • آنتی اکسیدان: این نوع نان سرشار از آنتی اکسیدان بوده و از سلول‌ها در برابر آسیب حفاظت می‌کند. از جهات دیگر، آنتی اکسیدان‌ها خطر ابتلاء به بیماری‌های مختلف قلبی، سرطان و آلزایمر را کاهش می‌دهند.
  • شاخص گلیسمی: شاخص گلیسمی نان خمیر ترش پایین است. این موضوع، به این معنا است که در اثر مصرف این نان، افزایش شدید سطح قند خون اتفاق نمی‌افتد و افراد مبتلا به دیابت به راحتی می‌توانند آن را مصرف کنند.
  • ماندگاری: نان‌های خمیر ترش، مدت زمان ماندگاری به مراتب بیشتر نسبت به دیگر انواع نان دارند.

نان خمیر ترش چیست؟

به طور خلاصه به نانی که با استفاده از خمیر ترش به دست بیاید نان خمیر ترش می‌گویند. در واقع نان خمیر ترش، با استفاده از استارتر خمیر ترش تهیه می‌شود که استارتر خمیر ترش، خود مخلوط تخمیر شده از آب و آرد است. این نان، به دلیل تولید شدن از خمیر ترش، دارای خواص مختلفی است و به دلیل عدم برخورداری از مخمر‌های مضر، از جذب مواد معدنی موجود در نان جلوگیری نمی‌کند. در کنار این موضوع، نان خمیر ترش، به دلیل بافت خاص جویدنی و همچنین ماندگاری طولانی‌مدتی که دارد معروف است.

استارتر خمیر ترش، دارای مخمر و باکتری‌های طبیعی است که باهم  فعالیت می‌کنند تا نشاسته‌های موجود در آرد را تجزیه نمایند و در اثر این تجزیه، الکل و دی اکسید کربن تولید کنند. در اثر این گازها، خمیر اصطلاحاً ور می‌آید و نانی سبک و مطبوع تولید می‌شود.

خمیر ترش

چرا نان خمیر ترش برای شما مفید است:

  1. به دلیل گلوتن و آنتی نوترینت کمتر، هضم آن آسان تر است

قطعا این خبر خوبی برای افزادی است که به گلوتن حساسیت دارند. میزان گلوتن و آنتی نوترینت موجود در نان خمیر ترش بسیار کمتر از سایر انواع نان است و همین کافیست تا این نان راحت تر هضم شود.

فرآیند تخمیر باعث افزایش شرایط اسیدی در خمیر می شود و به تولید آنزیم هایی که تا حدودی پروتئین هایی از جمله گلوتن را تجزیه می کنند، کمک می کند. این امر منجر به کاهش سطح کلی گلوتن و کاهش سطح آنتی نوترینت هایی می شود که می توانند در جذب و هضم مواد مغذی دخالت داشته باشند.

  1. نان خمیر ترش شاخص گلیسمی پایینی دارد

مطالعات نشان داده اند که نان های خمیر ترش نسبت به سایر انواع نان خصوصاً نان های بسیار فرآوری شده با آرد سفید، از نظر شاخص گلیسمی کمی پایین تر هستند.  نان خمیر ترشی که همراه آرد گندم، چاودار و سایر غلات تهیه می شود  به دلیل دارا بودن فیبر رژیمی، برای کسانی که رژیم غذایی مدیترانه ای دارند، توصیه می شود.

آیا می توانیم بگوییم که نان خمیر ترش برای کاهش وزن مفید است؟ بستگی دارد که چقدر از آن بخورید، اما خوردن این نان می تواند شما را به مدت طولانی تری سیر نگه دارد و از این لحاظ ممکن است با کاهش وزن نیز مرتبط باشد.

  1. نان خمیر ترش می تواند منبع خوبی از فیبر، مواد مغذی و پروتئین باشد

نان چند غله خمیر ترش یک ماده غذایی پر فیبر محسوب می شود و همچنین منبع خوبی از مواد مغذی ضروری مانند سلنیوم، فولات، تیامین، منگنز، نیاسین و آهن است.

اگرچه جذب بعضی از این مواد مغذی از غلاتی که خیسانده نشده، جوانه زده نشده یا تخمیر نشده اند بسیار دشوار است، اما مطالعات نشان می دهد که به دلیل طریقه تهیه نان خمیر ترش، جذب این مواد مغذی از این نوع نان آسان تر است.

مواد مغذی گفته شده برای پشتیبانی از عملکردهایی مانند تولید گلبول‌های قرمز، سوخت و ساز انرژی، فعال سازی سیستم ایمنی و… بسیار مهم است.

نظرات

Captcha

کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای سرو ایران محفوظ می باشد.